بررسی فعالیت ضدمیکروبی اسانس و عصاره آبی و آلی برگ اکالیپتوس بر باکتری Pseudomonas tolaasii در شرایط In vitro و In vivo

یکی از رویکردهای نوین برای کنترل بیولوژیک بیماری لکه قهوه‌ای قارچ تکمه‌ای Pseudomonas tolaasii استفاده از اسانس‌های گیاهیست. در این ارتباط اثر ضدمیکروبی اسانس و عصاره آبی و آلی حاصل از برگ گیاه اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis) بر روی باکتری مذکور در شرایط In vitro و In vivo مورد ارزیابی قرار گرفت. عصاره‌گیری از گیاه با حلال‌های آب، متانول، استون و اتانول به روش ماسراسیون به مقدار 3/0گرم بر میلی‌لیتر تهیه شد. استخراج اسانس از اندام هوایی با روش تقطیر با آب (Hydro-distillation) انجام گردید. روش بیوسنجش با اسانس در رقت‌های (بدون رقت، 1/0، 01/0، 001/0 و 0001/0 mg/ml) روی دو محیط کشت نوترینت آگار (NA) و کینگس B KB)) با ایجاد چاهک در شرایط آزمایشگاه صورت گرفت. با جداسازی و شناسایی اجزای اصلی موجود در اسانس به‌وسیله دستگاه گاز کروماتوگراف (GC/MS) مشخص گردید که از بین ترکیب‌های شناخته شده ضدمیکروبی اسانس اکالیپتوس، دو ترکیب 8،1-سینئول (1/58%) و آلفا-فلاندرن (6%) از درصد بالایی برخوردار بودند. در بررسی تأثیر اسانس و عصاره اکالیپتوس مشخص گردید که اسانس خالص اکالیپتوس با تشکیل mm17 قطر هاله بازدارندگی روی محیط کشت KB و عصاره متانولی گیاه فوق در محیط کشت NA با قطر هاله بازدارندگی mm8 به‌ترتیب دارای بیشترین اثر ضدباکتریایی علیه Pseudomonas tolaasii بودند که در مقایسه با آنتی‌بیوتیک‌های اریترومایسین، پنی‌سیلین و جنتامایسین در محدوده غلظت mg/ml1/0 و 01/0 قطر هاله عدم رشد بیشتر ولی در مقایسه با تتراسایکلین، عصاره متانولی قطر هاله کوچکتری را نشان داد. همچنین نسبت به آنتی‌بیوتیک‌های اریترومایسین و پنی‌سیلین در غلظت‌های mg/ml10-5-1 قدرت مهارکنندگی اسانس و عصاره متانولی بیشتر ولی در مقایسه با آنتی‌بیوتیک‌های تتراسایکلین و جنتامایسین عصاره متانولی قدرت مهارکنندگی پایین‌تری را نشان داد. در آزمون مربوط به مدیریت بیماری در شرایط In vivo، اسانس و عصاره متانولی اکالیپتوس در دو رقت mg/ml1/0 و 01/0 در مقایسه با نمونه تلقیح‌شده با باکتری دارای بازدارندگی بود. با این تفاوت که در رقت mg/ml1/0همزمان با گیاه‌سوزی کلاهک قارچ خوراکی بود که به‌ترتیب در اسانس و عصاره متانولی بیشتر بود، ولی در رقت mg/ml01/0گیاه‌سوزی اسانس نسبت به عصاره متانولی خیلی کمتر مشاهده شد. بنابراین چنین به نظر می‌رسد که غلظت مطلوب برای مدیریت این بیماری برای اسانس اکالیپتوس رقت mg/ml01/0 می‌باشد.